ถ้าใครติดตามวงการ visualization บ้าง จะทราบว่าคนดังคนหนึ่งในวงการอย่าง Edward Tufte จะมีดราม่าเรื่องขายคอร์ส ขายหนังสือ และบล็อกคนใน Twitter อยู่บ่อย ๆ แต่เค้าก็มีชื่อเสียงอย่างมากจากการเขียนหนังสือคลาสสิค The Visual Display of Quantitative Information ซึ่งหนังสือเล่มแรกของเค้านี้ มีอิทธิพลต่อหลายคนมาก หนังสือสวยและไอเดียเด่นชัด มีตัวอย่างสนับสนุนประโยชน์ของ Visualization มากมายตั้งแต่ยุคร้อยปีขึ้นไปจนถึงตัวอย่างในทศวรรษนั้น เป็นแนวทางของหนังสือและการเรียนการสอนวิชา Visualization เลยครับ

ในหนังสือเล่มใหม่ Seeing with Fresh Eyes: Meaning, Space, Data, Truth ก็เหมือนเล่มหลัง ๆ ของ Tufte ที่ไม่ได้มีไอเดียใหม่มากนัก หลายเรื่องก็ไม่เกี่ยวกับ visualization โดยตรง ทั้งเรื่องการจัดหน้ากระดาษหรือ Typography ลามไปถึงการวิจัยทางการแพทย์ การเตรียมเอกสารการประชุมและตีพิมพ์หนังสือด้วยตัวเอง!

แล้วเล่มนี้ยังเขียนเหมือน blog คือเป็นตัวอย่างสั้น ๆ หลายอัน บางบท 10 หน้ามีแต่ตัวอย่างล้วน ๆ ไม่ได้มีเนื้อหาร้อยเรียงกันเท่าไร ถึงแม้จะเห็นชัดว่าตั้งใจจัดหน้า เพราะแทบไม่มีเนื้อหาย่อหน้าไหนหรือส่วนไหนที่ต้องอ่านข้ามหน้าเลย แต่ก็น่าจะเหมาะกับการอ่านในรูปแบบดิจิตอลมากกว่าหนังสือ

บางอย่างที่เค้าแนะนำก็ดูขัดแย้งกับสิ่งที่เค้าเคยว่ามาก่อน อย่าง stacklist เนี่ยดูไม่ค่อยต่างกับ bullet points ใน PowerPoint ที่เค้าไม่ชอบจนกระทั่งออก booklet มาต่อว่า PowerPoint โดยตรง

แต่ก็เหมือนงานอื่น ๆ ของ Tufte ที่ต่อให้ไม่ดีเด่น ก็ทำให้ฉุกคิดอะไรเหมือนกันครับ อย่างคำว่า data paragraphs, word trees, stacklists, และ annotated linking lines ก็น่าจะมีคนเอาไปอ้างถึงบ้าง หรืออย่างคำพูดหลายอย่างที่ยกมาในหนังสือก็น่าลอกไปใช้ต่อ อย่างเช่น

A statistician I knew once replied to a brain surgeon whose hobby was statistics that hers was brain surgery. — Stephen John Senn

A mistake in the operation room can threaten the life of one patient, a mistake in statistical analysis or interpretation can lead to hundreds of early deaths. So it is odd that, while we allow a doctor to conduct surgery only after years of training, we give software packages — SPSS [R, Python, Matlab, Machine Learning, et al] — for statistical analysis to almost anyone. — Andrew Vickers

จุดหนึ่งที่ผมชอบเป็นพิเศษ (และไม่เกี่ยวอะไรกับ Visualization เท่าไร) คือเค้าเสนอว่าควรเปลี่ยนการไปหาหมอ โดยให้คนไข้เขียนรายการปัญหาทางการแพทย์ที่อยากปรึกษา แล้วพอเจอหมอ หมอก็อ่านรายการนี้แทนการซักถามด้วยปาก ถ้าต้องการถามอะไรเพิ่มก็ถามหลังจากนั่งอ่านรายการนี้เงียบ ๆ แล้ว

รายการนี้ก็บันทึกลง Electronic Health Record (EHR) ไปด้วย โดยหมออาจจะเขียนบันทึกเพิ่มเติมหรือตอบเป็นส่วน ๆ ได้ ถ้าคนไข้เข้าถึง EHR ตัวเองได้ ก็กลับไปอ่านคำตอบหรือประวัติการคุยกับหมอได้เลย ฟังดูดีและน่าสนใจ ทำไมการติดต่อบริการทางการแพทย์ในปัจจุบันถึงยังสื่อสารด้วยการพูดคุยปากเปล่าเป็นหลักนะ

สรุปแล้วคิดว่าไม่ต้องซื้อหนังสือก็ได้ครับ หรือถ้าอยากอ่านจริง ๆ ยืมเจ้าของหนังสือได้โดยการสมัครงานที่ Boonmee Lab ครับ ที่ออฟฟิศมีหนังสือ Visualization อีกหลากหลายมากครับ

รีวิวหนังสือ Seeing With Fresh Eyes